Een recente verwondering die ik had gaat over macht. Laat het woord vallen en er gebeurt onmiddellijk wat in een groep of een MT. Bijvoorbeeld toen ik in een bijeenkomst iets zou gaan vertellen over mijn promotie onderzoek en managen en handelen vanuit macht ook een gespreksonderwerp zou zijn. Voorafgaand aan die bijeenkomst kreeg ik een interessante vraag: ‘hoe blijf je met elkaar in verbinding als je macht gebruikt? Hoe houd je de sfeer een beetje goed?’. Alsof macht vies is. Alsof je bij macht uit verbinding gaat. En waarbij er gelijk ruzie zou gaan ontstaan.
Stiekem verlangen naar macht
Macht is iets wat iedereen wel wil (welk jongetje wilde immers met voetballen niet Johan Cruijff zijn op het schoolplein?) en heeft. Macht is namelijk niets anders dan de mogelijkheid om iets of iemand te beïnvloeden. In een richting die voor jou van belang is. En daar lijkt dan vaak de crux te zitten, want bij macht wordt al snel de koppeling gelegd met egoïsme of zelfbegunstiging. Of misbruik voor eigen gewin. Als er zo negatief over macht wordt gedacht, is het voor veel mensen beter om maar te ontkennen dat je macht wilt. Of hebt. Dan gaan mensen dingen zeggen als ‘ik ben niet van de macht’ of ‘ik wil zoveel mogelijk voorkomen dat ik macht inzet, dat vind ik een zwaktebod’. Allemaal uitspraken van managers die ik in mijn onderzoek ben tegengekomen.
Op die manier houden we juist het taboe van macht (zoals Mulder dat in 2004 mooi benoemde) in stand. En daarmee wordt een deel van wat managen is en wat managers doen, ook in de taboesfeer getrokken. We draaien met z’n allen om macht heen, terwijl het wel een onderdeel is van wat managen inhoudt. En wat ook nog eens door klanten en medewerkers positief wordt gewaardeerd, heb ik in mijn onderzoek gemerkt. Besluiten nemen en belonen worden namelijk gedaan vanuit macht. Waarbij belonen ook bestaat uit aandacht en complimenten geven, dus daarmee heeft iedereen wel een beetje macht.
Doorbreek het taboe
Belangrijk is dat die besluiten dan worden genomen, zonder dat de machthebber er onevenredelijk veel voordeel van heeft. Want daar zit voor de meesten de aarzeling bij macht. Dan helpt het als er open en eerlijk wordt gecommuniceerd over de reden van een besluit, wat ieders belang hierbij is. En wat de voor- en nadelen zijn voor alle betrokkenen. Het helpt ook als macht wordt ingezet ten behoeve van het gezamenlijk belang. Van zowel klanten, medewerkers als het betreffende bedrijf. Het positieve is namelijk dat besluiten nemen, leidt tot bijvoorbeeld duidelijkheid en snelheid. Wat door de meeste klanten (en medewerkers) zeer gewaardeerd wordt, zo blijkt uit mijn promotie onderzoek naar de verschillende acties die horen bij het managen.
Ik pleit daarom voor een herwaardering van macht. Het is een gewaardeerd onderdeel van wat managen inhoudt. Zowel voor zelfsturende teams als voor managers. Dus daarmee is macht geen taboe, maar draaien we het om. Managen is machtig mooi en daar zijn we open en eerlijk over.
Deze blog is eerder gepubliceerd op www.managementsite.nl